Ergonomisch werken: De vergeten aandachtspunten

Ergonomisch werken is allang geen modewoord meer. Vrijwel elk modern kantoor claimt ergonomische werkplekken te bieden, met verstelbare stoelen, zit-sta bureaus en voldoende daglicht. Maar zijn we echt zo goed bezig als we denken? De realiteit is dat veel organisaties nog steeds belangrijke aspecten van ergonomie over het hoofd zien. Juist in een tijd waarin hybride werken, mentale belasting en technologische innovatie centraal staan, ontstaan er nieuwe uitdagingen en kansen.

Hier lees je over zes vaak vergeten onderdelen van ergonomisch werken, die grote impact hebben op welzijn, productiviteit en verzuimpreventie.

1. Cognitieve ergonomie: de stille stoorzender

Ergonomie wordt vaak fysiek benaderd: zithouding, armsteun, schermhoogte. Maar cognitieve ergonomie, de interactie tussen mentale processen en werkomgeving, blijft onderbelicht.

Cognitieve ergonomie op kantoor draait om het optimaliseren van focus en mentale rust. Denk aan akoestiek, licht, werkdruk en natuurlijke elementen. Een rumoerige ruimte zonder akoestische demping, slecht geplaatste lichtbronnen of constante meldingen op schermen kunnen het concentratievermogen flink onder druk zetten. Ook een gebrek aan groen speelt hierin mee: planten op kantoor zorgen niet alleen voor een visueel rustpunt, maar hebben ook een bewezen stress verlagend effect en verbeteren ook de luchtkwaliteit factoren die bijdragen aan een kalmere, productievere werkomgeving.

Het is belangrijk om al in de kantoorinrichting rekening te houden met prikkelverwerking. Rustzones, kleurgebruik, visuele rust en akoestisch slimme oplossingen, zoals scheidingswanden, akoestische fauteuils of belcabines, dragen aantoonbaar bij aan minder afleiding en minder verstoring van de concentratie. Dat leidt tot minder mentale vermoeidheid en betere prestaties.

2. Microbeweging: zitten is het nieuwe roken, zelfs op een dure stoel

Een standaard ergonomische bureaustoel is een goed begin maar onvoldoende. Het grootste risico op fysieke klachten zit in langdurig statisch zitten. Bij te weinig beweging nemen doorbloeding, spieractiviteit en energieniveau merkbaar af.

Microbeweging kleine, continue houdingswisselingen tijdens het zitten – voorkomt dit. Werkplekken die deze subtiele activiteit stimuleren, dragen bij aan minder rugklachten en meer alertheid gedurende de dag.

Een goed voorbeeld is het merk Köhl, dat bij meerdere modellen de gepatenteerde Air-Seat toepast: een driedimensionaal bewegend zitkussen dat het lichaam uitdaagt om voortdurend kleine correcties te maken. Deze vorm van ‘actief zitten’ stimuleert de rompstabiliteit en voorkomt statische overbelasting zonder dat de gebruiker het gevoel heeft constant te moeten bewegen.

Een ander sterk voorbeeld is Viasit, dat in diverse modellen gebruikmaakt van een driedimensionaal bewegend zitmechaniek. Deze technologie stimuleert subtiele zijwaartse en voorwaartse bewegingen tijdens het zitten, waardoor het lichaam continu kleine houdingsaanpassingen maakt. Dit bevordert de rompstabiliteit, activeert de rug- en buikspieren, en helpt om statische belasting te voorkomen – zonder afbreuk te doen aan comfort of ondersteuning.

Zowel bij Köhl als bij Viasit is ‘actief zitten’ geen gimmick, maar een doordachte manier om microbewegingen vanzelfsprekend te maken in de werkdag.

Microbeweging kan ook worden bevorderd met zit-sta werkplekken, vergaderen aan statafels of werkaccessoires zoals balanskrukken. Maar alles begint bij een stoel die het lichaam ondersteunt en in beweging houdt.

3. De blinde vlek van thuiswerkplekken

Hybride werken is de norm. Toch richt de meeste kantoorinrichting zich nog uitsluitend op het hoofdkantoor. Veel werknemers werken echter meerdere dagen per week thuis – vaak aan de keukentafel of op een bank.

Zonder investering in thuiswerkergonomie (stoelen, schermen, lampen) ligt RSI of langdurige uitval op de loer. Slimme bedrijven bieden thuiswerkpakketten of een budget voor ergonomische voorzieningen.

4. Eén maat past niet iedereen: waarom de NPR-norm cruciaal is

Veel werkplekken worden nog altijd ingericht op basis van de NEN-EN 1335-norm, die uitgaat van een relatief smal bereik in lichaamsmaten. Deze norm sluit onvoldoende aan bij de diversiteit in de Nederlandse beroepsbevolking zeker als het gaat om vrouwen, kleinere of juist langere personen.

De NPR 1813-norm (Nederlandse Praktijkrichtlijn) biedt hier een beter alternatief. Deze richtlijn is ontwikkeld op basis van de Nederlandse populatie en houdt rekening met een bredere variatie in lichaamslengte, armlengte en zithoogte. Meubilair dat voldoet aan de NPR-norm is daardoor beter instelbaar voor medewerkers van uiteenlopende posturen.

Toch is zelfs de NPR-norm niet altijd voldoende. In specifieke gevallen – bijvoorbeeld bij medewerkers die uitzonderlijk klein of lang zijn, of bij zwaardere personen – zijn er aanvullende oplossingen. Er zijn fabrikanten die bureaustoelen leveren met kortere of langere gasveren, en ook zijn er modellen die geschikt zijn voor zwaardere belasting, of speciale 24-uurs stoelen die ontworpen zijn voor intensief en langdurig gebruik, zoals in meldkamers.

Inclusieve ergonomie betekent dus méér dan voldoen aan een norm. Het vraagt om maatwerk en een flexibele kijk op wat medewerkers echt nodig hebben. Laat je vrijblijvend adviseren over bureaustoelen, normeringen en aanvullende ergonomische oplossingen voor elke werksituatie.

5. Werkplek-nudging: Subtiele stimulans voor gezonder gedrag

Werkplek-nudging is een innovatieve toepassing van gedragspsychologie die subtiele, positieve aanpassingen in de keuzeomgeving aanbrengt om mensen te stimuleren gezondere keuzes te maken, zonder dwang of beperkingen op te leggen. Het principe is eenvoudig: maak de gezonde optie de gemakkelijkste optie.

Voorbeelden van effectieve nudges op de werkvloer zijn:

• Fruit op ooghoogte plaatsen: Door gezonde snacks zoals fruit prominent en op ooghoogte in de bedrijfskantine te plaatsen, terwijl minder gezonde opties minder zichtbaar zijn, worden medewerkers onbewust aangemoedigd om de gezonde keuze te maken.
• De trap aantrekkelijk maken: Het decoreren, goed verlichten en duidelijk aangeven van de trap kan medewerkers stimuleren om deze te nemen in plaats van de lift, wat een eenvoudige manier is om meer beweging in hun dagelijkse routine op te nemen.
• Gezonde lunchopties prominent presenteren: Zorg ervoor dat gezonde lunchopties de meest opvallende en toegankelijke keuzes zijn in de bedrijfskantine en presenteer ze op een aantrekkelijke manier.
• Waterstations plaatsen: Door goed zichtbare waterstations op verschillende locaties op de werkvloer te plaatsen, wordt water gemakkelijk toegankelijk, wat medewerkers stimuleert om voldoende water te drinken.
• Sta-bureaus en beweegzones creëren: Het plaatsen van sta-bureaus en het creëren van beweegzones op strategische locaties in het kantoor nodigt medewerkers uit om af en toe op te staan, te strekken en actief te blijven, waardoor een zittende leefstijl wordt doorbroken en de lichamelijke gezondheid wordt bevorderd. Slimme bureaus die meldingen geven om van positie te wisselen, zijn hier een voorbeeld van.

Nudging is een krachtig middel in de strijd tegen ongezond gedrag en kan effectief bijdragen aan de gezondheid en vitaliteit op de werkvloer. Het beïnvloedt onbewust gedrag en kan leiden tot duurzame gedragsverandering, wat de acceptatie van ergonomische aanpassingen bevordert.

6. Ergonomische onboarding: de vergeten schakel

Zelfs de beste werkplek verliest zijn waarde als medewerkers niet weten hoe ze hem goed moeten gebruiken. Toch krijgt ergonomie zelden structureel aandacht tijdens onboarding, werkplekintroductie of bij de inrichting van een nieuwe werkplek. In veel gevallen wordt aangenomen dat mensen zelf wel weten hoe ze een stoel of bureau moeten instellen, ten onrechte.

Een korte maar gerichte uitleg over schermhoogte, zithouding, stoelaanpassing, werkritme en afwisseling kan veel fysieke klachten en onnodige fouten voorkomen. Zeker bij hybride werken of flexplekken, waar medewerkers niet dagelijks aan dezelfde werkplek zitten, is bewustwording cruciaal.

Ergonomische onboarding is méér dan een eenmalige instructie; het is een signaal dat welzijn, gezondheid en duurzame inzetbaarheid serieus worden genomen. Het hoort bij een complete werkcultuur die verder kijkt dan alleen de inrichting van meubels.

Ergonomie is geen meubel, maar een systeem

Echte ergonomie gaat verder dan losse producten. Het is een systeem van denken en doen, waarin mentale, fysieke en sociale factoren samenkomen.

Door deze blinde vlekken aan te pakken, voorkom je niet alleen klachten en verzuim, maar bouw je aan een werkomgeving waar mensen floreren – thuis en op kantoor.

Hulp nodig bij een echt ergonomisch kantoor?

Wij denken verder dan stoelen en bureaus. Vraag een vrijblijvend adviesgesprek aan en ontdek waar jouw werkplek nog kan groeien.

Veelgestelde vragen (faq) over ergonomisch werken

1. Wat is ergonomie eigenlijk?

Ergonomie is het vakgebied dat zich richt op het afstemmen van de werkomgeving op de mens. Het doel is om comfortabel, gezond en efficiënt te kunnen werken. In de praktijk gaat het om zaken als zitcomfort, werkhouding, verlichting, akoestiek en mentale belasting.

2. Is een ergonomische bureaustoel genoeg?

Nee. Een goede bureaustoel is slechts één onderdeel. Zonder juiste afstelling, voldoende beweging, en aandacht voor schermplaatsing, bureauhoogte en afwisseling blijft het risico op klachten bestaan. Ergonomie vraagt om een totaalbenadering van de werkplek en het werkgedrag.

3. Wat is het verschil tussen een NEN-EN 1335 en een NPR 1813 bureaustoel?

De NEN-norm is Europees en stelt minimumeisen op basis van algemene maten. De NPR 1813 is afgestemd op de Nederlandse beroepsbevolking en biedt ruimere instelmogelijkheden. Stoelen volgens de NPR zijn beter geschikt voor langere of juist kleinere personen.

4. Wat als de NPR 1813-norm niet voldoende is voor mijn postuur of situatie?

De NPR 1813-norm is breder toepasbaar dan de Europese NEN-EN 1335-norm en sluit beter aan bij de lichaamsverhoudingen van de Nederlandse beroepsbevolking. Toch is het mogelijk dat zelfs NPR-normering niet volstaat – bijvoorbeeld voor mensen die klein of lang zijn, of zwaardere personen. In dat geval zijn er aanvullende ergonomische oplossingen beschikbaar. Verschillende fabrikanten leveren bureaustoelen met:

• Verkorte of verlengde gasveren, voor extra lage of hoge zithoogtes
• Stoelen voor zwaardere personen, met verstevigd frame, gasveer en/of bredere zitting
• 24-uurs stoelen, ontworpen voor continu gebruik bij zware belasting, zoals in meldkamers of bewakingsdiensten

Een goede werkplek begint bij de juiste afstemming op het individu. Laat je daarom altijd adviseren op basis van persoonlijke maten, gebruiksduur en werkomgeving.

5. Hoe vaak moet ik van houding wisselen tijdens kantoorwerk?

Idealiter wissel je ieder half uur van houding. Dit kan door even te staan, te lopen of je stoel licht aan te passen. Zit-sta bureaus, balansstoelen of slimme tools kunnen hierbij helpen. Variatie is essentieel voor een gezonde werkdag.

6. Wat is cognitieve ergonomie?

Cognitieve ergonomie gaat over hoe mentale belasting, prikkels en focus worden beïnvloed door de werkplek. Denk aan akoestiek, licht, kleurgebruik, natuurlijke elementen en de indeling van de ruimte. Een cognitief ergonomische werkplek vermindert afleiding en bevordert concentratie.

7. Wat moet ik doen als een medewerker lichamelijke klachten krijgt?

Laat de werkplek beoordelen door een ergonomisch specialist. Vaak zijn kleine aanpassingen aan stoelinstellingen, schermhoogte of werkindeling al voldoende. Wacht niet af: klachten die vroeg worden gesignaleerd zijn meestal goed op te lossen.

8. Hoe begeleid ik nieuwe medewerkers in ergonomisch werken?

Een goede start is essentieel. Geef bij onboarding altijd een korte uitleg over het juist instellen van de werkplek: denk aan zithouding, bureaubladhoogte, schermafstand en werkritme.

Wij kunnen klanten actief helpen met dit proces. Zo maken en leveren wij instructievideo’s, waarin we stap voor stap uitleggen hoe je een bureaustoel correct instelt. Ook kunnen we medewerkers helpen bij het juist afstellen van het bureau, het beeldscherm en andere werkplekaccessoires. Bijvoorbeeld als wij een thuiswerkplek leveren.

Op deze manier zorgen we dat medewerkers direct goed starten – en voorkom je klachten door verkeerd gebruik van een verder prima ingerichte werkplek.

9. Wat levert investeren in ergonomie eigenlijk op?

Minder ziekteverzuim, hogere productiviteit, meer werkplezier en een positieve uitstraling als werkgever. Ergonomie is geen kostenpost, maar een investering in duurzame inzetbaarheid en gezond werkgeverschap.